پساری چیست؟ آشنایی با انواع پساری و روش گذاشتن آن

پساری واژینال وسیله ای نرم و انعطاف پذیر است که برای نگه داشتن اندام های لگنی مانند مثانه، رحم و روده، داخل واژن قرار می گیرد. این وسیله از افتادگی این اندامها به داخل واژن جلوگیری می کند. پساری در اشکال و اندازه های مختلفی ساخته می شود. در این مقاله هر نوع اطلاعاتی که درباره پساری و درمان افتادگی رحم با پساری نیاز دارید، گنجانده شده است. ناگفته نماند که افتادگی رحم در دختران نیز اتفاق می افتد و فقط مخصوص خانمها نیست. برای دسترسی آسان به بخشهای این مقاله می توانید از فهرست زیر استفاده کنید.

پساری چیست؟

افتادگی به زمانی می گویند که یک بافت از وضعیت طبیعی خود خارج شده و به ساختار مجاور خود فشار وارد کند. پساری واژینال روش مؤثر و غیر تهاجمی برای درمان افتادگی اندام های لگن و درمان افتادگی رحم است. این روش درمانی از زمان بقراط بوده است. او از یک نصفه انار به عنوان پساری استفاده می کرد. هنگامی که در قرن نوزدهم لاستیک ها فشرده کشف شد، پساری های انعطاف پذیر نیز در مقیاس زیاد تولید شدند.

امروزه بیشتر پساری ها از جنس سیلیکون درجه یک پزشکی بوده و بادوام، ضد حساسیت هستند. پساری ها به راحتی گذاشته و برداشته می شوند. همچنین به عنوان شیاف واژنی که داروها را از طریق بافت واژن به بدن می رساند، نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

آشنایی با انواع پساری

زمانی که از پساری صحبت می شود، بسیاری از مردم فکر می کنند که این وسیله فقط برای نگهداشتن عضلات کف لگن و درمان بی اختیاری ادرار و بیماری های دیگر استفاده می شود. این حرف تا حدودی درست است، زیرا پساری ها تا مدت ها به همین منظور استفاده می شدند. اصطلاح پساری به بسیاری از داروهای درون واژنی نیز گفته می شد. حتی کلاهک دهانه رحم، که روشی برای جلوگیری از بارداری است، نیز نوعی پساری محسوب می شد. به طور کلی، انواع پساری را می توان به سه دسته ی دارویی، درمانی و انسدادی تقسیم بندی کرد. در ادامه این مقاله، این دسته بندی ها به طور کامل توضیح داده می شود.

پساری های درمانی

اصطلاح افتادگی لگن برای توصیف افتادگی اندام های درون لگن – معمولاً مثانه (افتادگی مثانه)- و فشار آوردن آن به ورودی واژن، استفاده می شود. استفاده از پساری یک روش غیر جراحی برای درمان افتادگی لگن است. با توجه به اینکه عمل جراحی برای درمان افتادگی لگن، با میزان بالایی از خطر عود و بازگشت همراه است، روش پساری به عنوان یک جایگزین مناسب از سوی خانم ها استقبال می شود. طراحی و شکل پساری با توجه به بیماری فرد تغییر می کند. شایع ترین این بیماری ها عبارت است از:

افتادگی رحم: زمانی رخ می دهد که رحم از جای خود خارج شده و داخل واژن در اثر آن برآمده می شود. ممکن است پساری برای افتادگی رحم توسط پزشک برایتان تجویز شود.

افتادگی مثانه (افتادگی قدامی): افتادگی مثانه زمانی رخ می دهد که مثانه از حالت طبیعی خارج شده و باعث ایجاد برآمدگی در واژن شود.

افتادگی مقعد: زمانی رخ می دهد که بافت بین مقعد و واژن ضعیف شده و مقعد در قسمت پشت واژن برآمدگی ایجاد می کند.

افتادگی روده کوچک: زمانی رخ می دهد که دیواره بالایی واژن ضعیف شده و باعث می شود روده کوچک وارد فضای واژن شده و آن را برآمده کند.

فواید پساری درمانی

افتادگی اندام های لگن و بی اختیاری ادرار، ارتباط نزدیکی با هم دارند. حدود ۴۰% از خانم هایی که افتادگی دارند، بی اختیاری اضطرابی (ادرار ناخواسته در هنگام سرفه، عطسه یا بلند کردن اجسام سنگین) را نیز تجربه می کنند. پساری نمی تواند افتادگی اندام های لگن را درمان کند. فقط یک روش غیر تهاجمی برای پیشگیری یا به تعویق انداختن جراحی واژن است یا موقع افتادگی در بارداری به کار می رود.

انواع پساری درمانی عبارت است از:

پساری رینگ: رایج ترین وسیله نگه دارنده پساری رینگ یا پساری حلقوی است؛ برخی از آن ها مانند دونات توخالی هستند. برخی دیگر نیز یک غشای سوراخ شده در مرکز دارند که ادرار کردن را راحتتر می کند.

پساری مکعبی: آنها به شکل مکعب هستند. پساری کیوب برای افتادگی های خفیف تر و درجه سه و معمولاً فقط در طول روز استفاده می شود.

پساری زینی شکل یا گهرنگ: این پساری ها به شکل زین هستند و برای درمان افتادگی مثانه یا افتادگی مقعد استفاده می شوند.

پساری محدب یا شَتز: برای افتادگی های درجه یک یا درجه دو استفاده می شوند. به شکل یک دایره محکم با سوراخ مرکزی بزرگ است. اطراف سوراخ مرکزی سوراخ های کوچکی قرار دارند.

پساری گلهورن: برای درمان افتادگی شدید درجه یک استفاده می شود. گلهورن یک پایه محکم و گرد و یک ساقه انگشت مانند دارد که باعث جلوگیری از پیچیدن آن می شود.

پساری باد کردنی: برای درمان افتادگی درجه سه استفاده می شوند. این پساری به شما امکان می دهد به اندازه دلخواه، با دستگاه پمپ دستی، آن را باد کنید.

پساری اهرمی: این پساری ها به شکل حلقه های متمایزی هستند که برخی از آن ها به شکل های مختلفی خم شده اند. از این نوع پساری کمتر استفاده می شود و گاهی برای درمان “رحم کج” تجویز می شود.

پساری دارویی

پساری دارویی، داروهای جامدی هستند که برای عفونت های موضعی یا بیماری های دیگر، درون واژن قرار می گیرند. پساری دارویی معمولاً مخروطی شکل است. آنها با ماده ای موم مانند ساخته می شوند که در دمای بدن حل می شود. به این ترتیب بافت پر منفذ واژن می تواند دارو را به تدریج جذب کند. این پساری ها شبیه شیاف هایی که از راه روده بزرگ دارو را به بدن منتقل می کنند.

کاربرد پساری دارویی

یکی از رایج ترین کاربردهای پساری های دارویی، درمان عفونت قارچی واژن است. پساری مورد استفاده در این حالت، حاوی یک دوز داروی ضد قارچ (مانند کلوتریمازول) است و برای مصرف آسان دارو در طول شب، پیش از خواب درون واژن قرار می گیرد. همچنین پساری هایی وجود دارند که برای تحریک زایمان در زنانی که بارداری آن ها طولانی شده یا دچار پاره شدن کیسه آب شده اند، استفاده می شوند. پساری حاوی هورمون پروستاگلاندین است که به نرم شدن دهانه رحم و تحریک انقباضات موقع زایمان طبیعی کمک می کند.

پساری انسدادی

انسداد اصطلاحی است که برای مسدود کردن یا بستن یک ساختار بدنی به کار می رود. پساری انسدادی، ورودی دهانه رحم را مسدود و از بارداری جلوگیری می کند. کلاهک دهانه رحم یک پساری انسدادی است. این وسیله از جنس سیلیکون و به شکل دو کلاه دریانوردی به هم چسبیده است که به همراه اسپرم کش برای جلوگیری از بارداری استفاده می شود. این روش یکی از کم اثر ترین روش های ضد بارداری است و با توجه به برتری داروهای ضدبارداری هورمونی و دستگاه های درون رحمی مانند دیافراگم، استفاده از آن به میزان قابل توجهی کاهش یافته است.

اندازه پساری واژینالی چگونه تعیین می شود؟

هر واژن متفاوت است و به پساری مخصوص خودش نیاز دارد تا به خوبی کار کند. پساری رحم نه تنها باید راحت باشد، بلکه نباید در ادرار کردن اختلال ایجاد کند. همچنین نباید در اثر زور زدن بیفتد. پساری های درمانی در مطب پزشک اندازه می شوند. برای بدست آوردن اندازه درست، پزشک ابتدا معاینه لگنی انجام می دهد و اندازه های مختلف را امتحان می کند تا اندازه مناسب را پیدا کند. معمولاً بزرگترین اندازه ای که بتوانید به راحتی استفاده کنید، بهترین انتخاب است.

اگر پساری رحم درست تعبیه شود، انگشت پزشک باید به راحتی بین پساری و دیواره واژن عبور کند. اگر از پساری برای درمان بی اختیاری ادراری استفاده می کنید، ممکن است پزشک از شما بخواهد موقع وارد کردن و برداشتن پساری سرفه کنید. در این حالت اگر به درستی نصب شده باشد، نمی افتد. عواملی زیر در انتخاب اندازه مناسب پساری رحم دخیل هستند:

• جراحی لگن در گذشته
• چاقی
• ناهنجاری واژن
• داشتن سابقه چند زایمان
• طول واژن کمتر از ۷ سانتی متر باشد
• دهانه واژن بازتر از حد طبیعی

هزینه گذاشتن پساری

معمولاً قیمت پساری رحم در صورتی که تجویز پزشکی باشد، تحت پوشش بیمه درمانی قرار می گیرد. اکثر پساری های سیلیکونی، اگر به درستی مورد استفاده قرار گیرند و از آن ها مراقبت شود، حدود ۵ سال دوام می آورند. قیمت نوع پساری ها نیز با یکدیگر متفاوت است.

برای درمان بی اختیاری ادراری یا افتادگی لگن، می توانید برای انتخاب نوع پساری و کار گذاشتن آن از مشاوره و خدمات تخصصی خانم دکتر متین ذاکرین، جراح و متخصص زنان و زایمان بهره مند شوید. برای دریافت نوبت با شماره ۰۲۱۴۴۴۶۳۴۷۵ تماس حاصل فرمایید.

پساری چگونه مورد استفاده قرار می گیرد؟

بیشتر پساری ها را می توان در خانه گذاشت و برداشت. در بعضی موارد، ممکن است پساری رحم توسط پزشک یا پرستار داخل و سپس خارج شود. پس از خارج کردن، پساری شسته می شود و مجدداً هر سه تا شش ماه داخل رحم قرار می گیرد. معمولاً برای استفاده راحت از پساری، نیاز به روان کننده مناسب داریم. ممکن است به زنان یائسه توصیه شود از کرم استروژن استفاده کنند که به رفع خشکی واژن در یائسگی و افزایش ضخامت دیواره واژن کمک می کند.

روش گذاشتن پساری

پزشک به شما نحوه گذاشتن پساری را نشان می دهد. اما انجام این کار به طور کلی از دستورالعمل های مشابه پیروی می کند. برای آموزش گذاشتن پساری به نکات زیر توجه کنید:

پساری های حلقوی:

قبل از وارد کردن از وسط تا می شوند. سپس به لبه های تا شده، روان کننده می زنند و آن را وارد دهانه واژن می کنند. پس از اینکه در جای خود قرار گرفت، حلقه باز می شود و در شکاف بزرگ پشت دهانه رحم ( به نام فورنیکس خلفی ) قرار می گیرد. سپس به حلقه پیچش مختصری داده می شود تا اطمینان حاصل شود که در جای مناسب قرار گرفته است.

پساری های مکعبی:

قبل از وارد کردن محکم فشرده می شوند. این پساری ها در عمیق ترین قسمت واژن قرار می گیرند و رها می شوند. مکش ایجاد شده در اثر این کار، پساری را در جای خود نگه می دارد. برخلاف برخی از دستگاه های دیگر، پساری های مکعبی باید شبانه خارج شوند تا از تحریک واژن جلوگیری شود.

پساری های زینی شکل:

نیز به صورت تا شده هستند تا قسمت قوس منحنی صاف باشد. سپس پاشنه های پساری روان کاری شده و وارد واژن می شوند. زمانی که باز می شود، قوس عقب پساری در جلوی دهانه رحم جا می گیرد. در حالی که قوس جلویی روی غضروف بین استخوان های شرمگاهی قرار می گیرد.

پساری های شتز:

آنها سفت هستند و باید به صورت عمودی وارد شوند. سپس درون واژن به حالت افقی پیچیده می شوند.

پساری های گلهورن:

به صورتی که یک طرف از پایه به ساقه بچسبد، تا می شوند. سپس پساری در انتهای اولیه واژن قرار می گیرد. پس از باز شدن آن، ساقه باید به راحتی داخل دهانه واژن جای بگیرد و دستگاه محکم سر جای خود قرار بگیرد.

پساری های باد کردنی:

به صورت بدون باد و به همراه لوله پمپی که از مهبل آویزان است، وارد واژن می شوند. سپس پمپی به اندازه کف دست به لوله پمپ وصل می شود و سه تا پنج بار فشرده می شود تا باد شود. پس از پر شدن، یک بلبرینگ هوا از نشت هوا جلوگیری می کند. پس از آن می توان لوله را به صورت آویزان از واژن رها کرده یا در دهانه واژن قرار داد. مانند پساری های مکعبی، پساری های باد کردنی نیز باید هر روز خارج شده و تمیز شوند.

پساری های اهرمی:

از وسط تا می شوند تا انتهای خمیده به انتهای مسطح برسد. پس از روان کاری، پساری داخل واژن قرار می گیرد و به گونه ای قرار می گیرد که انتهای خمیده آن پشت لگن بوده و انتهای مسطح در پشت استخوان شرمگاهی باشد.

اگر با گذاشتن پساری رحم در حالت ایستاده یا نشسته مشکل دارید، سعی کنید روی کمر دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید. خارج کردن پساری معمولاً با برعکس کردن مراحل گذاشتن پساری انجام می شود. برای بیشتر پساری ها، می توانید با گذاشتن انگشت اشاره خود زیر لبه دستگاه، آن را خارج کنید. پساری های بادی را می بایست با یک کلید افت فشار یا شیر رهاسازی باد تخلیه کرد.

مراقبت بعد از گذاشتن پساری

برای گذاشتن پساری به موارد زیر توجه کنید:

۱- قبل از وارد کردن پساری، همیشه دست های خود و پساری را با آب گرم و صابون بشویید. همچنین باید قبل از خارج کردن آن نیز دست های خود را بشویید و پس از خارج کردن پساری را به خوبی بشویید و اجازه دهید در هوا خشک شود.

۲- برخی از پساری ها می توانند هفته ها در جای خود بمانند اما این زمان هرگز نباید بیشتر از سه ماه باشد. سایر پساری ها باید هر شب خارج شده و تمیز شوند.

۳- گاهی اوقات در اثر حرکات روده، به خصوص اگر با زور زدن باشد، پساری می افتد. اگر این اتفاق افتاد، آن را از توالت خارج کرده و به مدت ۲۰ دقیقه در الکل بخیسانید. پس از آن ۲۰ دقیقه در آب تمیز بخیسانید و سپس با آب گرم و صابون آن را بشویید.

۴- اگر می خواهید گذاشتن یا خارج کردن پساری را خودتان انجام دهید، باید دو هفته بعد از مراجعه اولیه و پس از آن هر سه ماه یکبار مجدداً به پزشک مراجعه کنید. به این ترتیب مطمئن می شوید که هیچ گونه زخم یا فرسایشی در واژن وجود ندارد.

۵- اگر نشانه ای از آسیب دیدگی وجود داشته باشد، باید استفاده از این دستگاه را تا بهبودی کامل متوقف کنید. گاهی اوقات لازم است که از پساری کوچک تری استفاده کنید.

عوارض گذاشتن پساری

اگر چه پساری واژینالی وسیله ای مؤثر است، اما بدون عوارض و خطرات نیست. اگر به درستی استفاده شود، خطر آن کم است، اما همچنان امکان خطرات زیر وجود دارد:

• سوزش واژن
• درد
• خونریزی واژن
• یبوست
• بر روابط جنسی تاثیر بگذارد یا حتی باعث بی اختیاری ادرار شوند؛ به خصوص اگر دستگاه متناسب نباشد.

همچنین، هنگام استفاده از پساری، بافت واژن در معرض عفونتهایی مثل عفونت باکتریایی واژن، عفونت ادراری و غیره قرار می گیرد. علائم این عفونت ها شامل موارد زیر است:

• ترشحات بد بو؛ بویی مانند ماهی
• درد و خارش واژن
• مشکل در ادرار کردن
• سوزش ادرار
• ادرار ابری یا خونی
• تکرر ادرار یا فشار برای ادرار کردن
• فشار یا درد در ناحیه پشت یا پایین شکم
• تب و لرز

بیشتر عفونت ها هنگامی رخ می دهد که پساری مدت بیش از حد طولانی در جای خود بماند، بیش از ۵ سال از آن ها استفاده شود یا هنگام استفاده به درستی تمیز نشود. همچنین اگر نشانه های تحریک واژن را نادیده بگیرید یا برای معاینه منظم نزد پزشک نروید، خطر عفونت بالاتر می رود.

چنانچه علائم عفونت واژن در اثر استفاده از پساری داشتید هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید. شما هم می توانید جهت دریافت خدمات تخصصی به خانم دکتر متین ذاکرین جراح و متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. برای دریافت نوبت با شماره ۰۲۱۴۴۴۶۳۴۷۵ تماس حاصل فرمایید.

چه موقع با پزشک تماس بگیریم؟

اگر نشانه ای از عفونت باکتریایی واژن یا عفونت کلامیدیایی را تجربه کردید، سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر پساری شما افتاد و نتوانستید آن را به جای خود برگردانید، به پزشک مراجعه کنید.

می توانید سوالات خود در مورد پساری را از طریق بخش نظرات زیر این مقاله مطرح کنید. برای دیدن پاسخ خود به همین صفحه مراجعه کنید.