علت ایجاد کیست آندومتریوز چیست؟

بیش از ۱۰ میلیون زن در سراسر دنیا مبتلا به آندومتریوز هستند. آندومتریوز وضعیتی است که در آن پوشش دهانه رحم، به نام آندومتر، در خارج از رحم رشد می کند و غالباً تا لوله های فالوپ ، تخمدان ها و دیواره لگن گسترش می یابد. این بیماری در بین زنان ۳۰ تا ۴۰ ساله شایع تر است؛ اما می تواند دختران ۱۰ ساله را نیز درگیر کند. تقریباً نیمی از زنان مبتلا به آندومتر، درد مزمن در ناحیه لگن دارند؛ در حالی که حدود ۷۰ درصد دچار درد در دوره قاعدگی (دیسمنوره= قاعدگی دردناک) می شوند. ناباروری نیز شایع است و از هر دو زن، یک نفر دچار این عارضه می شود. در این مقاله به علت ایجاد کیست آندومتریوز خواهیم پرداخت. می توانید از فهرست زیر برای دسترسی آسان به مقاله استفاده کنید.

علل بوجود آمدن اندومتریوز

درباره علل بوجود آمدن آندومتریوز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ژنتیک

بسیاری از دانشمندان معتقدند که ژنتیک در پیشرفت آندومتریوز موثر است. نحوه تاثیر ژنها بر اندومتریوز به یکی از صورتهای زیر است:

وراثت ژن ها:
در صورتی که خویشاوند درجه یک شما مانند مادر یا خواهر مبتلا به آندومتریوز باشد، خطر ابتلا به آندومتریوز در شما ۷ تا ۱۰ برابر بیشتر می شود. حتی ابتلا خویشاوند درجه دو یا درجه سه نیز خطر ابتلای شما را بالا می برد.

جهش ژنی:
جهش های ژنی ممکن است ارثی، اکتسابی ( بعد از لقاح رخ می دهند و نمی توانند به ارث بروند) یا ترکیبی از این دو باشند و به طور غیر مستقیم بر تولید هرمونها تاثیر بگذارند. معمولاً آندومتریوز زمانی رخ می دهد که سطح هرمون زنانه استروژن به طور مداوم بالا باشد. جهش های ژنی ممکن است ارثی، اکتسابی ( بعد از لقاح رخ می دهند و نمی توانند به ارث بروند) یا ترکیبی از این دو باشند. دانشمندان تعدادی از جهش های ژنی که با آندومتریوز در ارتباط هستند را شناسایی کرده اند. این جهش ها ممکن است روی ژنهایی تاثیر بگذارند که:

• بر رشد رحم تأثیر می گذارد.
• به تنظیم استروژن کمک می کند.
• مسئول تشکیل لایه های مخاطی محافظ در رحم است.
• ژن های سرکوبگر تومور را تنظیم می کنند و به نظر می رسد با آندومتریوز ارتباط دارند.
• به تولید ژن های سرکوبگر تومور کمک می کند.
• برای رشد دستگاه تناسلی زنان بسیار حیاتی است.

با وجود این یافته های اولیه، هیچگونه آزمایش ژنتیکی وجود ندارد که بتواند خطر ابتلا به آندومتریوز را به طور مطمئن شناسایی کند.

سن فرد مبتلا به کیست اندومتریوز

آندومتریوز در سنین باروری زنان رخ می دهد؛ معمولاً بین ۱۵ تا ۴۹ سالگی. اگرچه ممکن است گاهی اوقات در دختران پیش از بروز اولین قاعدگی، آندومتریوز رخ دهد، اما معمولاً چند سال پس از شروع قاعدگی به این بیماری مبتلا می شوند. بیشتر موارد ابتلا بین سنین ۲۵ تا ۳۵ گزارش شده است؛ در این سنین بسیاری از خانم ها برای باردار شدن تلاش می کنند. در بسیاری از این زنان، ناباروری اولین نشانه آشکار آندومتریوز است. بر اساس بررسی های انجام شده، ۲۰ تا ۵۰ درصد از زنانی که تحت درمان ناباروری هستند، مبتلا به آندومتریوز هستند.

وزن

وزن یک علت ایجاد کیست آندومتریوز است. برخلاف بسیاری از بیماری ها، خطر ابتلای زنان با وزن بالا به اندومتریوز نسبت به زنان با وزن طبیعی ۳۱ درصد کمتر است. حتی در مقایسه با زنانی که اضافه وزن دارند زنان چاق خطر ابتلای کمتری داشتند.

سیکل قاعدگی

چرخه قاعدگی می تواند بر ابتلای زنان به آندومتریوز تاثیر داشته باشد. معمولاً سیکل قاعدگی در زنانی که بیشتر در معرض اندومتریوز هستند، ویژگی های زیر را دارد:

• قبل از ۱۲ سالگی اولین قاعدگی خود را تجربه می کنند.
• چرخه قاعدگی کوتاه دارند؛ کمتر از ۲۷ روز.
• قاعدگی های سنگین و بیشتر از ۷ روز دارند.
• در سنین بالاتری یائسه می شوند.

هرچه فرد مدت بیشتری در معرض استروژن قرار بگیرد یعنی قاعدگی در سنین کمتر شروع شود یا فرد دیر تر یائسه شود، خطر ابتلا به آندومتریوز بیشتر می شود. همچنین، هرچه علائم قاعدگی شدیدتر باشد، معمولاً سطح استروژن فرد بالاتر است.

ناهنجاری های رحمی

ناهنجاری های رحمی به خاطر اینکه افزایش خطر قاعدگی های بازگشتی، می توانند خطر ابتلا به آندومتریوز را افزایش دهند. این ناهنجاری ها باعث تغییر موقعیت رحم یا انسداد جریان قاعدگی می شوند و عبارتند از:

فیبروم رحمی

پولیپ رحم

رحم کج: به عقب برگشتن رحم که به عنوان رحم کج نیز شناخته می شود. در این وضعیت، رحم در قسمت دهانه رحم به سمت عقب خم می شود و نه به سمت جلو.

ناهنجاری های مادرزادی رحم، از جمله قاعدگی که به دلیل انسداد مادرزادی در فرد قابل مشاهده نیست.

انقباضات غیر ارادی واژن، که در آن واژن به طور غیر طبیعی یا بیش از حد در هنگام قاعدگی منقبض می شود.

عدم بارداری

زنانی که هرگز باردار نشده اند، خطر ابتلا به آندومتریوز در آن ها بیشتر است. مشخص نیست که آیا این باردار نشدن علت به وجود آمدن اندومتریوز بوده یا اینکه ناباوری در نتیجه ی آندومتریوز اتفاق می افتد. تقریباً از هر دو زن مبتلا به آندومتریوز یک نفر از آنها نابارور است. از طرف دیگر، بارداری و شیردهی خطر ابتلا به آندومتریوز را کاهش می دهند. این اتفاق به این دلیل است که با طولانی کردن مدت فقدان دوره های قاعدگی سطح هرمون استروژن و دیگر هورمون های مرتبط با آندومتریوز در بدن کاهش می یابد.

برخلاف تصور عامه، بارداری، آندومتریوز را درمان نمی کند. بارداری ممکن است به طور موقت اندومتریوز را تسکین دهد ولی رشد و پیشرفت آندومتر را ریشه کن نمی کند. در بعضی موارد، آندومتریوز با شروع یائسگی کاملاً از بین می رود، مگر آنکه هرمون استروژن مصرف کنید.

برای درمان ناباروری ناشی از اندومتریوز می توانید از تخصص خانم دکتر متین ذاکرین، متخصص و جراح زنان بهره مند شوید. برای دریافت وقت قبلی با شماره ۴۴۴۶۳۴۷۵ تماس بگیرید.

جراحی های شکم

گاهی اوقات جراحی هایی مانند سزارین یا عمل هیسترکتومی (برداشتن رحم)، می توانند بافت آندومتر را جابجا کنند. هر بافت که از جراحی باقی مانده و توسط سیستم ایمنی بدن از بین نرفته، ممکن است خود را در خارج از رحم کشت دهد و منجر به آندومتریوز شود. زنانی که فرزند اول خود را به روش سزارین به دنیا آورده اند، ۸۰% بیشتر از زنانی که زایمان طبیعی کرده اند، مبتلا به آندومتریوز تشخیص داده می شوند. هیچ ریسکی در سزارین های دوم و سوم دیده نشده است.

محیط زندگی

شما می توانید با پایین آوردن سطح هرمون استروژن در بدن، شانس ابتلا به آندومتریوز را کاهش دهید. اقدامات زیر برای کاهش و نرمال کردن سطح هرمون استروژن توصیه می شوند:

• به طور منظم ورزش کنید (بیش از ۴ ساعت در هفته)
• کاهش مصرف الکل (نهایتاً یک نوشیدنی در روز)
• قطع مصرف کافئین (در نهایت یک فنجان در روز)
• از پزشک خود در مورد روش های پیشگیری از بارداری با دوز پایین استروژن مانند قرص ها و غیره سوال کنید.

تئوری هایی درباره علت ایجاد کیست اندومتریوز

اگرچه دقیقاً مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد آندومتریوز می شوند، نظریه هایی وجود دارند که سعی بر آن دارند که توضیح دهند که چرا آندومتریوز رخ می دهد و چرا برخی از زنان به آن مبتلا می شوند و برخی نمی شوند. برخی از این تئوری ها عبارت است از:

نظریه قاعدگی بازگشتی

این قدیمی ترین فرضیه درباره علل بوجود آمدن اندومتریوز است که می گوید برخی از سلول ها و بافت های حاصل از قاعدگی ممکن است از طریق لوله های فالوپ به فضای درون شکم که اندام های داخلی در آن قرار دارند به عقب بازگردد. اگر این اتفاق رخ دهد، ممکن است سلول ها خود را کشت دهند که این می تواند منجر به آغاز تهاجم بیرونی بافت های آندومتر شود. نظریه قاعدگی بازگشتی نمی تواند علت آندومتریوز را توضیح دهد زیرا آندومتریوز می تواند در دختران نابالغ نیز رخ دهد.

تئوری القاء

طبق این نظریه بعضی از هورمون ها یا عوامل ایمنی، ممکن است به طور ناخواسته سلول های خاصی از صفاق ( حفره شکم) را به سلول های آندومتر تبدیل کنند. این نظریه بهتر نشان می دهد که چرا دختران قبل از سن بلوغ به آندومتریوز مبتلا می شوند. همچنین توضیحی برای این موضوع است که چرا گاهی آندومتریوز روی اندام های دورتر مانند مغز، ریه ها یا پوست تأثیر می گذارد. هنوز معلوم نیست که چه چیزی (هورمون ها، بیماری خود ایمنی، سموم و …) باعث القاء آندومتر می شوند.

تئوری سلول های بنیادی جنینی

طبق این نظریه، ممکن است سلول های جنینی که در در دستگاه تناسلی جنین دختر باقی مانده اند، بعد از تولد دختر همچنان وجود داشته باشند و تحت تأثیر هرمون استروژن به آندومتریوز تبدیل شوند. این نظریه تا حدودی می تواند توضیح دهد که چرا در صورتی که سن بلوغ دختران معمولاً بین ۸ تا ۱۴ سال رخ می دهد، دختران در سنین کمتر به آندومتریوز مبتلا می شوند.

امیدواریم در این مقاله به سوالات شما درباره علل ایجاد کیست آندومتریوز پاسخ داده باشیم. با اینحال اگر سوال یا ابهامی در این زمینه داشتید در بخش نظرات زیر همین مقاله از ما بپرسید.