بیشتر کیستهای تخمدان بی‌ضرر هستند و اغلب بدون درمان خودشان برطرف می‌شوند. برخی از انواع کیستهای تخمدان به ندرت ممکن است به سرطان تخمدان تبدیل شوند. خطر ابتلای کیست به سرطان در زنان یائسه بیشتر است. در این مقاله، نگاهی به کیست تخمدان و کیست بدخیم تخمدان داریم و توضیح خواهیم داد که چگونه گاهی اوقات منجر به سرطان می‌شود. همچنین علائم، تشخیص و درمان کیست تخمدان را نیز بررسی خواهیم کرد.
کیست تخمدان چیست؟
تخمدان‌ها بخشی از سیستم تولید مثل زنان هستند. به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی، تخمدان ها هر ۲۸ روز یک بار تخمکی را آزاد می‌کنند. این فرآیند تخمک گذاری نام دارد. تخمدان ها همچنین مسئول تولید هورمون جنسی زنانه استروژن و پروژسترون هستند.
کیستهای تخمدان کیسه‌های پر از مایع هستند که در تخمدان‌های زنان ایجاد می‌شوند. کیست‌ها معمولا خوش‌خیم هستند که به این معنی است که این کیست ها سرطانی نیستند و اغلب بدون درمان از بین می‌روند. کیست تخمدان در افرادی که پریود منظم ماهانه دارند، نسبتاً رایج اند زیرا کیستهای کوچک به طور طبیعی به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی ممکن است رشد کنند. کیستهای تخمدانی که به علت تخمک گذاری منظم در طول دوره قاعدگی ایجاد می‌شوند، به عنوان کیستهای تخمدانی کاربردی شناخته می‌شوند. کیستهای تخمدان معمولا سرطانی نیستند و علایمی ندارند. حتی ممکن است به صورت تصادفی در طی معاینه لگنی تشخیص داده شوند.
کیست تخمدان و سرطان
بعد از یائسگی احتمال کمتری وجود دارد که زنان مبتلا به کیست تخمدان شوند. یائسگی مرحله‌ای از زندگی زنان است که در طی این دوره پریود آنها متوقف می شود. با این حال، اگر کیستی پس از یائسگی به وجود بیاید، احتمال سرطانی شدن آن بیشترخواهد بود.
کیست تخمدان پاتولوژیک
گاهی کیست تخمدان ممکن است نتیجه رشد سلول‌های غیرطبیعی و بیش از حد باشد. این کیست ها با عنوان کیست تخمدان پاتولوژیک شناخته می‌شوند. کیستهای تخمدان پاتولوژیک گاهی اوقات ممکن است بدخیم باشند، به این معنی که کیست پاتولوژیک ممکن است به سرطان تخمدان تبدیل شود. احتمال ابتلا به کیست های پاتولوژیک در زنان یائسه بیشتر است. بعضی بیماری ها مانند اندومتریوز، نیز می‌توانند باعث ایجاد کیست تخمدان پاتولوژیک شوند. اندومتریوز نوعی بیماری است که در آن سلول‌هایی که مخاط رحم را تشکیل می‌دهند از رحم خارج شده و در جاهای دیگر بدن به خصوص ناحیه لگن شروع به رشد می کنند. همانطور که مخاط رحم در زمان پریود شروع به فرو ریختن می کند، این بافت هایی که در خارج رحم شروع به رشد کرده اند نیز میخواهند از بدن خارج شوند اما به این دلیل که نمی توانند از بدن خارج شوند موجب درد شدید و زیادی می شوند.
بیشتر بخوانید: چه چیزهایی باعث آندومتریوز می شود
سرطان تخمدان
سرطان تخمدان هنگامی رخ می‌دهد که سلول‌های تخمدان به صورت کنترل نشده‌ای شروع رشد و تکثیر کنند که موجب تشکیل تومور سرطانی می شود. در صورت عدم درمان، این سلول‌های تومور می‌توانند به بافت‌های مجاور و سایر نقاط بدن منتقل و موجب سرطان در بقیه اعضای بدن نیز شوند.
تومور تخمدان اپیتلیال
بسته به اینکه رشد تومور از کدام بخش تخمدان آغاز شده باشد، انواع مختلفی از سرطان تخمدان را ممکن است ایجاد کند. تومور تخمدان مخاطی (اپیتلیال) شایع‌ترین نوع سرطان تخمدان است و از سلول‌های روی سطح بیرونی تخمدان شروع می‌شود.
علائم کیست تخمدان و سرطان تخمدان
افراد مبتلا به کیست تخمدان معمولاً علائمی ندارند یا علائم کمی دارند. مراحل اولیه سرطان تخمدان نیز ممکن است بدون بروز علائم یا علائم بسیار جزئی باشد.
با این حال، اگر یک کیست تخمدان بسیار بزرگ، سبب پارگی و یا مسدود کردن خون‌رسانی به تخمدان‌ها شود، ممکن است در مرحله بعدی علائمی مانند موارد زیر را از خود نشان دهد:
- درد لگن، مانند درد شدید در شکم و کمر
- ناراحتی شکمی، مانند نفخ و احساس سنگینی
- احساس سریع سیر شدن بعد از خوردن کمی غذا
- از دست دادن اشتها
- مشکل در دفع ادرار و مدفوع
- تکرر ادرار
- درد در هنگام رابطه جنسی
- پریود های نامنظم، مانند دوره‌های بسیار سنگین، بسیار سبک و یا نامنظم
- تب و استفراغ
هر فردی که این علائم را دارد، باید به پزشک مراجعه کند.
بیشتر بخوانید: آیا سرطان تخمدان کشنده است
تشخیص کیست تخمدان
برای تشخیص کیست تخمدان، ممکن است پزشک یکی از دو نوع سونوگرافی را انجام دهد، مانند:
سونوگرافی واژینال: یک معاینه داخلی است که شامل قرار دادن یک پروب سونوگرافی در داخل واژن فرد برای گرفتن عکس از تخمدان است.
سونوگرافی شکمی: پزشک شکم فرد را برای گرفتن تصویری از منطقه لگن سونو می‌کند.
اگر پزشک در طول سونوگرافی کیست تخمدان را پیدا کند، ممکن است دوباره سونوگرافی دیگری را برای زیر نظر داشتن کیست تخمدان تجویز کند.
اگر پزشک متقاعد شود که کیست سرطانی است، ممکن است آزمایش خون آنتی ژن سرطان ۱۲۵ (CA 125) را تجویز کند زیرا سطح بالای CA 125 در خون می‌تواند از نشانه‌های سرطان تخمدان باشد. با این حال، همه افراد مبتلا به CA 125 بالا هم سرطان تخمدان ندارند. بیماری های دیگری از جمله موارد زیر نیز می‌توانند سبب بالارفتن سطح CA 125 شوند:
تشخیص ابتلا به کیست تخمدان، اولین و مهم ترین قدم در درمان این بیماری است. این کار نیاز به یک جلسه معاینه دقیق و تخصصی دارد. شما می توانید ضمن مراجعه به خانم دکتر متین ذاکرین در طی یک جلسه، به طور کامل معاینه شوید. در این جلسه خانم دکتر تمامی سوالات شما را پاسخ می دهند و با استفاده از روش های تشخیصی متفاوت، بهترین روش درمانی را برای شما انتخاب می کنند. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت وقت معاینه با شماره ۰۲۱۴۴۴۶۳۴۷۵ تماس حاصل فرمائید.
درمان کیست تخمدان
بیشتر کیستهای تخمدان بدون درمان پزشکی خودشان از بین می‌روند. با این حال، ممکن است فرد با توجه به موارد زیر به درمان نیاز داشته باشد:
- اندازه و ظاهر کیست
- علائم کیست
- آیا بیمار یائسه شده است یا خیر
به همین منظور ممکن است پزشکان یکی از روش‌های درمانی زیر را پیشنهاد کنند:
چکاپ و بررسی منظم
پزشک ممکن است به سادگی کیست را زیر نظر بگیرد و از شما بخواهد که برای چکاپ منظم مراجعه کنید تا مشخص شود آیا کیست بدون درمان بزرگتر می شود یا خیر. چکاپ معمولا شامل سونوگرافی منظم لگن برای مشاهده تغییرات اندازه و شکل کیست‌ها است.
درمان دارویی
گاهی ممکن است پزشک قرص های ضد بارداری را برای فرد مبتلا به کیست تخمدان تجویز کند. مصرف قرص‌های ضد بارداری ممکن است اندازه کیست را کاهش ندهد، اما به جلوگیری از بزرگ شدن آن کمک می‌کند.
جراحی
پزشک در صورت موارد زیر ممکن است توصیه به جراحی و درآوردن کیست بکند:
- کیست بسیار بزرگ یا در حال رشد باشد
- کیست با درمان دارویی از بین نرود
- کیست مانع بارداری بیمار شده باشد
- کیست به نظر غیر عادی می رسد
- موجب علائمی از جمله درد می شود
- ممکن است بدخیم باشد.
بسته به نوع کیست، گزینه های جراحی عبارتند از:
سيستکتومی: که در این روش کیست دراورده می شود ولی تخمدان باقی می‌ماند.
اوفرکتومی: این روش شامل تخلیه یک تخمدان همراه با کیست است، اما تخمدان دیگر را باقی می‌گذارند.
هیسترکتومی کامل: این روش در اصل برای برداشتن کیستهای بدخیم به وسیله خارج کردن رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ انجام می شود. ممکن است بعد از هیسترکتومی برای ادامه درمان فرد نیاز به انجام شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی داشته باشد.
نکته نهایی درباره کیست سرطانی تخمدان
کیست تخمدان نسبتاً شایع است و ممکن است به طور طبیعی در طی چرخه قاعدگی فرد تشکیل شود. بیشتر کیستهای تخمدان بی ضرر و غیرسرطانی هستند و معمولاً نیازی به درمان ندارند.
کیستهای تخمدانی که پس از دوره یائسگی فرد ایجاد می‌شوند، بیتشر احتمال تبدیل شدن به سرطان تخمدان را دارند. هر فردی که کیست تخمدان داشته باشد و علائم شدید، مداوم یا غیرعادی را تجربه می‌کند باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند. روال معمول درمان برای کیستهای تخمدان چکاپ و بررسی منظم است. اگر کیست سبب ایجاد علائم شدید شود یا سرطانی شود یا مانع بارداری بیمار شود، پزشک ممکن است کیست را با جراحی خارج نماید.
اگر سوال یا ابهامی در مورد این مقاله دارید می توانید آن را زیر همین مقاله و در بخش کامنتها با ما درمیان بگذارید.
سلام. میخواستم بدونم من الان مبتلا به تخمدان پلی کیستیک هستم. آیا ممکن هست این کیست ها سرطانی بشن؟
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود نداره اما مصرف قرص ضدبارداری تاثیرات بسیار مثبتی در این زمینه داره و میتونه مانع ابتلا به سرطان تخمدان بشه مخصوصا در کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان و رحم دارند.
سلام مرسی از وقتی که برای ما میذارین. میشه بگین باید برای پیشگیری از ابتلا به سرطان تخمدان چیکار کرد؟
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود نداره اما مصرف قرص ضدبارداری تاثیرات بسیار مثبتی در این زمینه داره و میتونه مانع ابتلا به سرطان تخمدان بشه مخصوصا در کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان و رحم دارند.